De euthanasie van de spaarder
Bijgewerkt: 13 apr 2019
A truly democratic government would have to tell the voters openly that they must pay higher taxes because expenses have risen considerably. But it is much more agreeable for a government to present only a part of the bill to the people and to resort to inflation for the rest of its expenditures.
Ludwig von Mises, Inflation: An Unworkable Fiscal Policy
Sinds 2009 nam de Europese Centrale Bank maatregelen om eerst de banksector en vervolgens de Europese overheden te redden. De initiatieven omvatten onder meer negatieve interestvoeten, langlopende kredieten aan Europese banken en de opkoop van meer dan €2.600 miljard aan (overheids)obligaties. Zoals we in het artikel Geen exit schreven, zou (niet zal) het terugdraaien van de maatregelen resulteren in de liquidatie van onrendabele investeringen en significante dalingen in activaprijzen. Europese overheden zouden verplicht worden om een democratische begroting op te stellen. De conclusie luidde: De exit is nog niet voor morgen.
Over de voorbije weken zag de Europese Centrale Bank zich genoodzaakt om nieuwe maatregelen te overwegen, twee maanden na het stopzetten van haar opkoopprogramma. Gegeven dat er geen exit komt, kijken we best even verder naar de maatregelen die bijkomend genomen kunnen worden om de economie ‘te stimuleren’ en de Europese begrotingen enigszins overeind te houden.
1) Hogere belastingen. In het licht van het discours omtrent de vermogensongelijkheid - zie ook Geen exit - worden hogere belastingen op ‘de vermogens’ frequent naar voren geschoven. In realiteit komen deze belastingen steevast terecht bij de spaarder en de belegger die een reserve voor later dienen op te bouwen. De vermogensbelastingen zorgen er bovendien voor dat het achtste wereldwonder - de kracht van samengestelde interest - systematisch wordt vernietigd.
2) Helikoptergeld. Het idee van helikoptergeld gaat als volgt. Laat ons de tussenpersonen - de banken - uitschakelen en het door de centrale bank gecreëerde krediet rechtstreeks op de rekeningen van de burger storten en/of met het krediet rechtstreeks overheidsinvesteringen financieren. Het kernwoord hier is ‘rechtstreeks’. De geaggregeerde vraag wordt gestimuleerd en de economie wordt vlot getrokken, zo luidt de redenering. Net zoals in het geval van kwantitatieve versoepeling ligt de beslissingsbevoegdheid omtrent de aanwending van het krediet bij de centrale bank en niet bij de budgettaire overheid. Critici vrezen dat de centrale bank de onbegrensde speelbal zal worden van diverse lobbygroepen. Geldcreatie ad infinitum.
3) Hogere overheidsinvesteringen. De financiering van bijkomende overheidsinvesteringen ter stimulering van de economische activiteit kan tal van vormen aannemen. De laatste jaren zien we een trend richting voorstellen waarbij de centrale banken rechtstreeks (helikoptergeld) of quasi rechtstreeks (monetarisering van de schuld) instaan voor de financiering van deze investeringen. Andere voorstellen gaan uit van de oprichting van een overheidsbank met spaartegoeden als financieringsbron.
4) Negatieve nominale interestvoeten. Indien particulieren onvoldoende consumeren, dan kan de monetaire overheid hen via negatieve interestvoeten mogelijks ‘overtuigen’ om geld uit te geven. Ten gevolge van de negatieve nominale interestvoet daalt het bedrag op de rekening van de spaarder immers maand na maand en zal er een stimulans ontstaan om zijn geld snel te investeren en/of te consumeren. In 2009 liet Gregory Mankiw in dit verband het volgende optekenen: “People would be delighted to lend money at negative 3 percent, since losing 3 percent is better than losing 10.”
Elk van bovenstaande maatregelen draagt bij tot de euthanasie van de spaarder, dixit John Maynard Keynes in The General Theory. Over een periode van tien jaar verliest de spaarder bij een negatieve reële rente van 2% per jaar immers 18% van zijn koopkracht. Over een periode van twintig jaar ziet hij 1/3 van zijn koopkracht in rook opgaan. In het geval van overheidsinvesteringen via een overheidsbank moeten we rekening houden met het verlies van de inleg van de spaartegoeden en dreigt de factuur van de verloren spaartegoeden doorgeschoven te worden naar de belastingbetaler. De spaarder blijft met andere woorden ook de komende jaren in een berenmarkt van relatieve en absolute verarming gevangen.
Hoog tijd om met kennis van zaken de toekomst van uw vermogen in handen te nemen.